Em có giỏi Tiếng Việt không?

Ngày bé anh chơi điện tử trên máy tính, thấy nhiều trò chơi hay lắm, nhưng mà nhân vật nó cứ nói Tiếng Anh chẳng hiểu gì, nên anh phải mò mẫm đi đi lại lại, nhiều lúc chơi cả tháng trời không qua được một cửa. Sau này lúc đi học biết được tí Tiếng Anh bập bõm, anh lại ngồi chơi lại. Cứ sau một thời gian thấy Tiếng Anh của mình khá lên, anh lại ngồi chơi lại một lần, say sưa với những thứ mới hiểu được. Ừ thì, biết Tiếng Anh cũng vui…

Mấy năm sinh viên, ra ngoài giao lưu chơi bời, anh quen được vài người bạn nước ngoài. Dù là nước nào thì đều nói chuyện bằng Tiếng Anh cả. Nhiều lúc muốn kể cho chúng nó cái gì hay ho nhưng nghĩ mãi không biết diễn đạt thế nào, lại tiếc cho mình Tiếng Anh không khá. Ừ thì, biết Tiếng Anh cũng hay…

Anh sắp phải đi xin việc, rục rịch kiếm chỗ nộp hồ sơ, lên mạng xem thấy nhiều chỗ ưu tiên tuyển người biết Tiếng Anh, giỏi Tiếng Anh thì càng tốt. Nhiều lúc ngồi nghĩ vẩn vơ, kể mà đi phỏng vấn xổ ra được một tràng Tiếng Anh xì xồ thì người ta cũng ưu tiên mình thêm vài phần. Ừ thì, biết Tiếng Anh cũng tốt…

Thời đại công nghệ, muốn tìm hiểu cái gì mới có không biết bao nhiêu nguồn, mà phần nhiều toàn bằng Tiếng Anh, muốn đọc được nhiều khi ngồi tra từ điển cũng toát mồ hôi. Ừ thì, biết Tiếng Anh cũng lợi…

…

Nhưng em ạ, có khi nào em tự hỏi:

“Chúng ta có giỏi Tiếng Việt không?”

Cái thứ tiếng mà em đã nói cả 20 năm trời, đã nghe cả 20 năm trời và đã viết ra nó cũng một khoảng thời gian chẳng kém là bao. Em có giỏi không? Chúng ta có giỏi không? Khi mà ở giữa lòng thủ đô em nhìn thấy dòng chữ “I love you” được viết ở nhiều nơi hơn “Anh yêu em”? Khi mà cả bức tường cho khách viết/vẽ lên ở trong quán pizza hôm trước anh ngồi phải mỏi mắt mới tìm ra được một dòng có-vẻ-là-Tiếng-Việt? Khi mà trên các diễn đàn sự ức chế được biểu hiện bằng “Fuck you” nhiều hơn “ĐM”? Khi mà mới tối hôm qua thôi anh chơi một game toàn người Việt mà sau khi nói chuyện một hồi bằng Tiếng Anh anh đã phải hỏi một thằng nhóc: “Can you speak Vietnamese?” và nó trả lời rất hồn nhiên rằng “Of course!”. Và anh bực mình quá anh bảo: “Thế thì việc đ’ gì mày không nói Tiếng Việt cmm đi?”…

Chúng ta có giỏi Tiếng Việt không?

Khi mà các nam thanh nữ tú vẫn gào thét cả trăm bài hát Tiếng Anh trong mỗi cuộc thi ca nhạc nhưng lại chẳng thể nào đọc thuộc trôi chảy một bài thơ lục bát? Khi mà tiểu thuyết ngôn tình của Trung Quốc và những bản nhạc Hàn Quốc chúng ta biết nhiều hơn truyện ngắn Nam Cao hay nhạc Trịnh Công Sơn?

Em ạ, thật sự thì… chúng ta có giỏi Tiếng Việt không?

Anh có một người bạn có em học lớp 4 ở giữa lòng Thủ đô. Một tuần thằng nhỏ phải đi học thêm Toán và Tiếng Anh 2 buổi. Để rồi cuối cùng mỗi lần nói chuyện nó vẫn dùng từ “ấy” nhiều đến mức anh chẳng thể hiểu nổi nó muốn ấy cái chết tiệt gì trông cái câu ấy. Thằng nhỏ vẫn được điểm cao môn Tiếng Việt bằng cách nghe theo lời cô, học thuộc bài làm mẫu cô làm sẵn cho. Nhưng lại không thể nà
o kể trọn vẹn một câu chuyện cổ tích dù là đơn giản nhất, cũng chẳng thể điền từ vào 1 câu tục ngữ hay thành ngữ…

Bản thân anh, nhiều lúc cũng cảm thấy bất lực vì ngôn từ không đủ. Có những điều hiện lên trong suy nghĩ thật rõ ràng nhưng anh lại không diễn đạt được bằng câu chữ. Anh sẽ thấy thiệt thòi vì vốn từ vựng Tiếng Anh ít ỏi của mình. Nhưng anh sẽ thấy và phải thấy xấu hổ nếu không hiểu hay không biết dù chỉ một từ Tiếng Việt…

 

Hà Nội, ngày 11 tháng 4 năm 2014

Lạc Rang